bình luận của giới quan sát quốc tế đánh giá, sau 12 tháng kể từ ngày 15/8/2021 khi phong trào Taliban tiến quân vào Thủ đô Kabul và nắm quyền kiểm soát đất nước, Afghanistan đã hân hoan với môi trường an ninh được cơ bản ổn định nhưng nghèo đói vẫn bao trùm quốc gia được mệnh danh là “ngã tư của châu Á” này.
Kỷ niệm 1 năm ngày nắm quyền vào đầu tuần này, chính quyền Taliban đưa ra nhiều thông điệp ca tụng chiến thắng gắn liền với những lời khẳng định về việc không để lãnh thổ của Afghanistan bị sử dụng để chống lại bất kỳ quốc gia nào khác. Đồng thời tái nhấn mạnh nguyện vọng có mối quan hệ tốt đẹp với cộng đồng quốc tế. Afghanistan đã trở nên an toàn hơn và chính quyền Taliban đang quyết liệt chống lại các lực lượng nước ngoài thù địch, đặc biệt là tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Hầu hết các nhà quan sát chung đánh giá với chính quyền Taliban rằng, Afghanistan đã an toàn hơn. Truyền thông khu vực dẫn lời người dân ở các tầng lớp xã hội khác nhau của Afghanistan cùng chung đánh giá, an ninh của đất nước đã được cải thiện đáng kể trong 1 năm Taliban cầm quyền.
Song, sự ổn định về an ninh tương đối đó không thể khỏa lấp quy mô thách thức mà Taliban phải đối mặt trong việc đưa Afghanistan vững bước trên con đường tăng trưởng và ổn định kinh tế. Có những áp lực rất lớn đối với nền kinh tế Afghanistan mà một phần lớn nguyên nhân là do các quốc gia không công nhận chính quyền Taliban dẫn tới sự cô lập đất nước này.
Truyền thông quốc tế dẫn các nguồn thống kê cho hay, khoảng 25 triệu người Afghanistan hiện đang sống trong cảnh nghèo đói, chiếm hơn một nửa dân số. Liên hợp quốc ước tính, có thể có 900 nghìn người thất nghiệp trong năm 2022 khi nền kinh tế suy yếu.
Trong các lý giải về tình trạng nghèo đói, nhiều học giả kinh tế, chính trị chỉ ra rằng, nguồn viện trợ phát triển mà Afghanistan phụ thuộc lâu nay đã bị cắt giảm mạnh mẽ. Nguyên nhân căn bản dẫn tới tình trạng này là quan điểm lãnh đạo đất nước của Taliban.
Theo đó, trái ngược với xã hội hiện đại, nhiều chính sách, đường lối lãnh đạo của chính quyền Taliban bị cáo buộc mang đậm màu sắc Hồi giáo cực đoan, cổ hủ, lạc hậu. Giới quan sát Trung Đông cho hay, khi chưa có những biện pháp khắc phục đủ hiệu lực, quốc gia này sẽ tiếp tục phải đối diện với tình trạng giá cả leo thang, thất nghiệp gia tăng, nạn đói thường trực... Tình trạng sẽ ngày càng nghiêm trọng và các mối nguy hại bất ổn theo đó cũng gia tăng.
Giới quan sát an ninh khu vực nhìn nhận, 1 năm qua, Afghanistan tuy giảm đáng kể về B.L nhưng đó chỉ là sự so sánh với “thời chiến” và trên thực tế vẫn còn xảy ra xung đột B.L. Danh sách các vụ tấn công điển hình do Phái bộ Hỗ trợ của Liên hợp quốc tại Afghanistan (UNAMA) thống kê cho thấy, ít nhất 700 người chết và 1.406 người bị thương trong 10 tháng Taliban cầm quyền, chủ yếu là các vụ tấn công do IS thực hiện.
Tương lai phát triển, thịnh vượng của Afghanistan vẫn là điều còn tương đối xa vời, mờ nhạt khi các nhà quan sát hầu như chưa tìm thấy những triển vọng tích cực về quá trình tái thiết đất nước phù hợp và có hiệu quả thực tiễn. Cùng với đó, nền hòa bình thực sự cũng chưa đạt đến mức độ bền vững ở Afghanistan.
Ở góc độ tích cực, nhiều học giả quốc tế cho rằng, 12 tháng là khoảng thời gian ngắn để có thể đòi hỏi quá lớn ở một quốc gia vốn kiệt quệ vì B.L nhiều thập kỷ như Afghanistan. Một năm vừa qua, dù còn những trái ngược nhất định với xã hội toàn cầu, song, chính quyền Taliban vẫn cho thấy những quan điểm, hành động tích cực mang tính căn bản. Dễ nhận thấy là nguyện vọng hội nhập quốc tế, chung ý chí với toàn cầu về chống khủng bố... Đây được xem là những yếu tố có thể tạo ra niềm tin về việc hiện thực hóa ước mong về một đất nước Afghanistan hòa bình, thịnh vượng dưới thời Taliban.
