Cơn ác mộng quay lại

7 ngày trước khi Nhật Bản cách ly du thuyền gần Tokyo vào đầu năm nay, một tàu du lịch khác cập cảng miền Nam Nhật Bản. 

Trong 5 tuần tiếp theo, khi virus tấn công Nhật Bản và du thuyền Diamond Princess ở cảng Yokohama, chính quyền Nhật Bản không đưa ra bất cứ cảnh báo nào cho du thuyền Costa Atlantica neo đậu ở Nagasaki, cách đó 1.200 km. 

Vào thời điểm Diamond Princess ghi nhận các trường hợp thiệt mạng đầu tiên, thuyền viên trên Costa Atlantica vẫn được tự do lên xuống, ăn uống và mua sắm ở Nagasaki. Hàng chục thành viên thủy thủ đoàn tới tàu để thay thế các đồng nghiệp hết hạn hợp đồng. 

Costa Atlantica, đang sửa chữa ở nhà máy Công nghiệp nặng Mitsubishi, hiện là một trong những ổ dịch COVID-19 lớn nhất Nhật Bản với 150 ca bệnh. 

Các chuyên gia y tế công cộng cho biết việc thiếu các biện pháp phòng dịch bổ sung trên các tàu du lịch sau khi virus SARS-CoV-2 tàn phá Diamond Princess. Luật về kiểm soát dịch chưa hiệu quả, số lượng hạn chế các xét nghiệm trên toàn quốc là nguyên nhân khiến dịch bệnh bùng phát trên Costa Atlantica.

"Có vẻ như tình huống tương tự như Diamond Princess đang tiếp tục diễn ra", Tiến sĩ Amesh Adalja, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins cho biết.

Thủ tướng Shinzo Abe hồi giữa tháng 4 ban bố tình trạng khẩn cấp toàn quốc về dịch COVID-19, nhằm hạn chế di chuyển của người dân nhưng lại thiếu các hình phạt pháp lý với những người vi phạm. Việc thực hiện giãn cách xã hội chủ yếu dựa vào áp lực xã hội và mức độ tôn trọng khuyến cáo từ chính quyền. 

Việc thiếu hụt các xét nghiệm và không theo dấu sát sao các trường hợp nghi nhiễm ở Nhật Bản làm phức tạp hơn phản ứng ở Nagasaki. Các quan chức y tế cho biết họ đang vật lộn để theo dõi các con đường lây nhiễm và không biết làm thế nào mà virus lây lan sang tàu. 

Chính phủ Thủ tướng Abe bảo vệ các chính sách thận trọng của mình, cho biết họ không muốn tăng thêm áp lực cho các bệnh viện với các trường hợp nhẹ. 

Nhật Bản cho tới nay ghi nhận hơn 15.000 ca nhiễm và 577 người thiệt mạng vì COVID-19. 

Kịch bản tương tự

Diamond Princess cho tới nay vẫn là ác mộng với nhiều người Nhật Bản khi du thuyền này ghi nhận tới 700 ca mắc COVID-19 trong tổng số 3.700 hành khách trên tàu. 14 người trong số này thiệt mạng. 

Costa Atlantica là con tàu nặng 86.000 tấn của Italy không chở khách khi nó cập cảng ở Nagasaki để bảo trì. Trong số 623 thủy thủ đoàn ban đầu trên tàu, 149 cho kết quả dương tính với virus, 5 người phải nhập viện. 

Cơn ác mộng COVID-19 trên tàu Diamond Princess sẽ lặp lại? (Ảnh: Sky News)

"Các thành viên thủy thủ đoàn nên được điều trị đầy đủ tại các bệnh viện địa phương, nhưng các thuyền viên khỏe mạnh cũng nên trở về nước ngay khi có thể. Tôi nghĩ những người cho kết quả âm tính có thể chuyển sang dương tính trong thời gian họ ở tàu. Cabin trên tàu rất nhỏ, không ai có thể sống khỏe mạnh trong tình huống đó", ông Takanori Hamasaki, một quan chức địa phương cho hay. 

Khoảng 2 tuần sau khi các ca bệnh đầu tiên được xác nhận trên Costa Atlantica, nhà điều hành của con tàu bắt đầu đưa một số thuyền viên khỏe mạnh về nhà. 

Chính quyền địa phương cho biết tới 5/3, có 181 thuyền viên chủ yếu là người Indonesia và Philippines đã được hồi hương. 

Ông Katsumi Nakata, một quan chức cấp cao của Nagasaki cho biết hiện vẫn chưa có quyết định về việc có để những người mắc bệnh hồi hương hay không. 

Nhà máy Công nghiệp nặng Mitsubishi xin lỗi người dân địa phương và cho biết họ sẽ hợp tác với chính quyền. Ông Kunio Shiiba, lãnh đạo của công ty cúi gập người xin lỗi trong một buổi họp báo về các ca nhiễm trên tàu. 

Ông Hamasaki cho biết trong khi Mitsubishi đưa ra lời xin lỗi với chính quyền và giải thích về các bước đã thực hiện, công ty không đưa ra các bước cụ thể để ngăn chặn sự lây lan của virus. 

Nhà hàng vẫn mở cửa

Costa Atlantica cập cảng Nagasaki hôm 29/1, 5 ngày trước khi Diamond Princess neo đậu tại Yokohama. 

Vào ngày 6/3, 1 tháng trước khi ông Abe tuyên bố tình trạng khẩn cấp, chính quyền Nagasaki yêu cầu mọi người ở nhà, nhưng các doanh nghiệp địa phương vẫn mở, thu hút những khách hàng như bà Sara Zhou, một thuyền viên trên Costa Atlantica. 

 Các doanh nghiệp ở Nagasaki vẫn mở cửa dù chính phủ ban hành tình trạng khẩn cấp. (Ảnh: VOX)

Bà tới ăn ramen cà chua và uống cafe trong các nhà hàng ở trung tâm thành phố. Ngày hôm đó, Diamond Princess ghi nhận trường hợp thứ 7 chết vì COVID-19. 

"Mỳ Nhật rất ngon, chắc chắn bạn sẽ ăn tới cùng. Bạn sẽ thích nó", Zhou viết trên Facebook.

8 ngày sau, sau khi ca mắc COVID-19 đầu tiên được ghi nhận ở Nagasaki, Mitsubishi và nhà điều hành của Costa Atlantica yêu cầu thủy thủ đoàn ở lại trên tàu.

Nhưng hơn 30 người vẫn rời tàu và trở lại trong khoảng thời gian từ 1-20/4. Chỉ tới khi ca nhiễm đầu tiên được xác nhận, mọi người mới ở yên trên tàu. 

Một quan chức của Bộ y tế Nhật Bản phụ trách xử lý ổ dịch trên Costa Atlantica cho biết "Bộ này không có quyền ra lệnh và buộc thủy thủ trên tàu phải thi hành".