Hơn 100 triệu năm đã qua, nhưng hóa thạch về loài bò sát thời tiền sử Tanystropheus đã khiến các nhà khoa học bối rối.
Các nhà cổ sinh vật học Đại học Portsmouth không biết lý giải như thế nào để bay khi cổ dài, nhất là lúc cất cánh hoặc mang theo những con mồi nặng.
Loài bò sát kỳ lạ có vẻ như là phiên bản ngoài đời thực của quái vật Loch Ness, hoặc là một loài lai giữa cá sấu thời tiền sử và hươu cao cổ. Hóa thạch của nó được phát hiện vào năm 1852 và lần đầu tiên được tái tạo vào năm 1973.
Các nhà cổ sinh vật học từ lâu đã xác định loài này từng sinh sống ở khu vực núi Monte San Giorgo của Thụy Sĩ trong khoảng giữa của Kỷ Tam Điệp (Trias) cách đây 242 triệu năm. Họ cũng biết loài vật kỳ lạ này có cái cổ dài tới hơn 3 mét, tức bằng một nửa chiều dài cơ thể 6 mét của chúng.
Ảnh chụp CT Tanystropheus
Nhưng những chi tiết khác xung quanh Tanystropheus vẫn còn gây tranh cãi. Với cái cổ siêu dài như vậy, chúng sống trên cạn hay dưới nước? Con non khi mới sinh nhìn như thế nào? Và chúng tương tác như thế nào với các loài vật khác? Không ai biết những câu hỏi này, cho đến bây giờ.
Các nhà khoa học đã nhận thấу đốt sống của khủng long bay chứa đầу hàng chục gai dày 1 milimet, được gọi là trabeculae, bắt chéo nhau như nan hoa của bánh xe đạp tạo thành một vòng xoắn dọc theo xương. Ϲác nan hoa bao quanh một ống trung tâm, nơi lẽ ra tủy sống của con vật.
Thiết kế phức tạp này chính là bằng chứng chứng minh những loài bò sát bay đã tiến hóa như thế nào để hỗ trợ chiếc đầu khổng lồ thường dài hơn 1, 5 mét của chúng.
Để kiểm tra xem cấu trúc đặc biệt có hỗ trợ thêm cho xương hay không, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một số mô hình toán học. Họ phát hiện ra rằng chỉ cần 50 trabeculae, khả năng chịu trọng lượng của đốt sống gần như tăng gấp đôi.
Các nhà nghiên cứu cũng tính toán rằng phần cổ của khủng long bay có thể nâng con mồi nặng từ 9 đến 11 kg, gần bằng kích thước của một con gà tây lớn.
"Nó không giống bất cứ thứ gì từng thấy trước đây ở đốt sống của bất kỳ loài động vật nào. Ống thần kinh được đặt ở vị trí trung tâm bên trong đốt sống và được kết nối với thành ngoài qua một số ống xương mỏng giống hình que, được sắp xếp hướng tâm giống như các nan hoa của bánh xe đạp, được sắp xếp theo hình xoắn ốc dọc theo chiều dài của đốt sống. Sự tiến hóa đã định hình những sinh vật này thành kẻ săn mồi bay tuyệt vời", Ɗave Martill, giáo sư cổ sinh vật học từ Đại học Ƥortsmouth, cho biết.
Bên cạnh việc cho phép loài pterosaurs bắt và nhấc con mồi lên, cấu trúc xương phức tạp của cổ có thể giúp chúng chống chọi với những cơn gió mạnh đập vào hộp sọ khi bay, hoặc những cú đánh dữ dội của đồng loại trong các cuộc ẩu đả.
Nhờ hóa thạch phát hiện ở Bắc Phi, giới nghiên cứu muốn tìm lời giải cho những câu hỏi cơ bản như khả năng bay của Tanystropheus , loài có thể có sải cánh lên đến 12 mét.
