Những gương mặt mới

Trong danh sách 30 cầu thủ được HLV Park Hang-seo dự định mang sang Singapore, chỉ 14 người đã dự giải đấu cách đây hai năm. Chấn thương khiến các trụ cột Đặng Văn Lâm, Nguyễn Trọng Hoàng, Đoàn Văn Hậu không thể góp mặt, còn những cầu thủ kì cựu như Nguyễn Tuấn Mạnh, Nguyễn Huy Hùng, Nguyễn Anh Đức cũng không nằm trong kế hoạch của ban huấn luyện.

Thế chỗ cho họ, giải đấu sắp tới chứng kiến lần đầu tiên của những cầu thủ đang thuộc dạng tiềm năng của bóng đá Việt Nam như tiền vệ trung tâm Nguyễn Hoàng Đức, trung vệ Nguyễn Thành Chung, hậu vệ Hồ Tấn Tài, hay sự có mặt của những cá nhân đã bỏ lỡ AFF 2018 vì chấn thương như Vũ Văn Thanh và Nguyễn Tuấn Anh.

Nếu như hai năm trước, đội hình của Việt Nam có tới 8 trong 23 người sinh sau năm 1995, thì trong danh sách sơ bộ lần này chỉ Đỗ Hùng Dũng, Quế Ngọc Hải và hai thủ thành Bùi Tấn Trường và Trần Nguyên Mạnh thuộc lứa cầu thủ có độ tuổi từ 27 trở lên. Một đội hình trẻ trung đang được HLV Park tin tưởng và lựa chọn.

Đó không chỉ là nét mới, mà còn là một thử thách lớn cho chiến lược gia người Hàn Quốc trong những lựa chọn nhân sự cũng như khả năng duy trì sự ổn định trong đội hình. Giải đấu hai năm trước chứng kiến một trong những giai đoạn đội hình Việt Nam được duy trì ổn định nhất dưới sự dẫn dắt của HLV Park. Trong hành trình tám trận đấu, chỉ có 16 sự thay đổi được thực hiện trong danh sách đá chính, tức chỉ trung bình 2 sự thay đổi mỗi trận đấu.

Chấn thương của cặp hậu vệ biên Văn Hậu và Trọng Hoàng – những người đều đã đá chính 7 trong 8 trận đấu tại AFF Cup 2018, thể trạng của Đỗ Hùng Dũng - người vẫn chưa thể sang Singapore vì trục trặc giấy tờ, hay phong độ chưa thực sự đáng tin tưởng của các cầu thủ tấn công... sẽ là những bài toán lớn về mặt nhân sự dành cho HLV Park.

Đội hình xuất phát của Việt Nam tại AFF Cup 2018, kèm thống kê số lần đá chính tại giải đấu. Ảnh: Thành Vũ

Một vị thế mới

Khó tránh khỏi những nghi ngại về chất lượng đội hình trong bối cảnh HLV Park không thể có những lựa chọn ưng ý nhất do chấn thương. Nhưng Việt Nam đang bước vào giải đấu lần này với một vị thế và trạng thái tâm lý hoàn toàn khác.

Những trụ cột trong tay HLV Park lúc này đa số đã lên ngôi tại AFF Cup 2018. Họ sẽ đến Singapore với một tâm thế mới. Duy Mạnh, Quang Hải, Xuân Trường, Công Phượng, Tiến Linh hay Văn Đức đã trưởng thành hơn rất nhiều với kinh nghiệm dạn dày từ cấp độ CLB tới các trận đấu quốc tế cùng ĐTQG.

Họ không còn là những cá nhân tiềm năng, mà giờ đã khẳng định được tên tuổi của bản thân và trở thành những cầu thủ có tầm ảnh hưởng tại đội tuyển. Niềm tin của ban huấn luyện hai năm trước dành cho một lứa cầu thủ trẻ có chất lượng đồng đều và tinh thần thi đấu nhiều năng lượng giờ đã chứng tỏ được sự hiệu quả.

Hơn thế, Việt Nam là đội bóng duy nhất tại AFF Cup 2020 lần này có chuỗi trận đấu chuẩn bị trước giải đấu giá trị tại vòng loại thứ ba World Cup - khu vực châu Á. Kinh nghiệm và sự va vấp trước những đối thủ hàng đầu châu lục mang đến cho các cầu thủ Việt Nam một trải nghiệm tốt về bản lĩnh và trạng thái thi đấu. So với chỉ ba trận đấu của hầu như tất cả các đội bóng tại Đông Nam Á, Việt Nam đã có thêm được sáu trận đấu giá trị những tháng vừa qua, những trận đấu không chỉ giúp đội bóng của HLV Park rút ra những bài học chuyên môn, mà còn giúp các cầu thủ duy trì trạng thái thi đấu ổn định.

Tuy nhiên, với tâm thế là đội bóng mạnh nhất khu vực lúc này, Việt Nam cũng sẽ đối mặt với những phương án tiếp cận trận đấu hoàn toàn khác biệt từ các đối thủ, đặc biệt là những ứng viên cạnh tranh trực tiếp, ngay từ vòng bảng. Thắng lợi của thầy trò HLV Park trước Indonesia và Malaysia hồi tháng 6 tại vòng loại thứ 2 World Cup chứng minh rằng những đối thủ trong cùng khu vực đã nhìn nhận và đánh giá Việt Nam ở một tầm vóc hoàn toàn khác. Đặc biệt trong trận đấu với Malaysia, đội bóng được dẫn dắt bởi HLV Tan Cheng Hoe không chơi với một nhịp độ ào ạt như hai trận chung kết tại AFF Cup, mà cẩn trọng hơn khi kiểm soát bóng và có những lúc nhún nhường nhất định, chờ đợi thời cơ để tạo ra những miếng đánh đầy tốc độ.

Một vị thế mới cũng đồng nghĩa với việc phong cách bóng đá cẩn trọng cùng triết lý phòng ngự phản công của HLV Park sẽ không còn có được tính thoải mái khi vận dụng. Điều đó dẫn đến những yêu cầu cao hơn dành cho chiến lược gia người Hàn Quốc.

Phương án chiến thuật mới

Hành trình vô địch tại AFF Cup 2018 của Việt Nam gắn liền với hệ thống 3-4-3 hoặc 5-4-1 của HLV Park. Đó là giai đoạn mà hệ thống chiến thuật của Việt Nam cho thấy sự hiệu quả, ổn định, phù hợp với những con người tốt nhất, cũng như tạo ra được sự bất ngờ cho đối thủ ở cách tiếp cận trận đấu. Gần ba năm sau đó, mọi thứ đã thay đổi không ít.

Những tình huống tấn công nhanh ở hai biên là hình ảnh điển hình cho lối chơi của Việt Nam tại AFF Cup 2018.

Không chỉ vị thế của Việt Nam đã thay đổi, mà chính chiến lược gia Hàn Quốc cũng thừa nhận rằng các đối thủ đã nghiên cứu nhất định với hệ thống 3-4-3 của Việt Nam. Trên hết, sức mạnh từ hai hành lang cánh ở hệ thống chiến thuật này đã suy giảm, bởi sự vắng mặt của cặp đôi Trọng Hoàng và Văn Hậu, cùng phong độ không ổn định của nhân tố gây bất ngờ hai năm trước là Phan Văn Đức. Do đó, Việt Nam có thể sẽ không đóng khung hệ thống chiến thuật 3-4-3, như những gì đã thể hiện ở giải đấu gần nhất. Và trên thực tế, HLV Park đã cho thấy sự sẵn sàng để thích nghi với những phương án chiến thuật mới.

Vẫn là hệ thống ba trung vệ nhằm tạo ra nền tảng chắc chắn cho lối chơi, nhưng xoay quanh cặp đôi tiền vệ trung tâm tài năng Quang Hải và Hoàng Đức, Việt Nam đang ngày một hoàn thiện hệ thống chiến thuật 3-5-2 – sơ đồ giúp phát huy tối đa khả năng của những con người trong tay HLV Park lúc này.

Với 3-5-2, Quang Hải và Hoàng Đức được tự do hoạt động ở mỗi biên, được chơi cao hơn đúng với sở trường và tham gia vào mặt trận tấn công nhiều hơn. Hỗ trợ cho họ ở phía dưới là những tiền vệ phòng ngự có khả năng thu hồi bóng và luân chuyển bóng ở đoạn ngắn đủ chất lượng là Tuấn Anh hoặc Đức Huy. Khi ấy, hai cầu thủ chạy cánh của Việt Nam có được sự hỗ trợ và kết nối tốt hơn từ khu vực trung lộ, qua đó khoả lấp phần nào sự thiếu hụt về sự dẻo dai cùng như khả năng hỗ trợ tấn công so với Trọng Hoàng và Văn Hậu. Trên hàng tiền đạo, Tiến Linh – người không thể hoạt động như một tiền đạo mục tiêu như Anh Đức - được bắt cặp cùng một người đồng đội có khả năng hoạt động rộng như Công Phượng để tạo ra tính liên kết tốt hơn.

Việt Nam tạo ra sự kiểm soát tốt hơn ở trung tuyến với sơ đồ 3-5-2

Dấu ấn của hệ thống 3-5-2 đã được thể hiện từ trận đấu gặp Malaysia và Indonesia hồi tháng 6, và tiếp tục được hoàn thiện trong các trận đấu gần nhất trước Nhật Bản cùng Saudi Arabia. Việt Nam đang dần chứng tỏ được khả năng kiểm soát bóng, triển khai bóng qua khu vực trung lộ nhiều hơn. Trong một giải đấu trước các đối thủ có trình độ tương đương hoặc thấp hơn, rõ ràng khả năng áp đặt và kiểm soát thế trận của Việt Nam sẽ được ghi dấu ấn bằng hệ thống chiến thuật 3-5-2.

Việt Nam sử dụng sơ đồ 3-5-2 trước Malaysia tại vòng loại thứ 2 World Cup 2022.

Thay vì một hình ảnh chơi nhanh, tốc độ trong định hướng phòng ngự phản công tại AFF Cup 2018, Việt Nam sẽ bước vào giải đấu lần này trước sự cẩn trọng nhiều hơn từ các đối thủ. Điều đó yêu cầu HLV Park và các cộng sự phải có những phương án chiến thuật cho những thế trận áp đặt và tạo cơ hội một cách chủ động.

Trước mắt Việt Nam sẽ là một hành trình bảo vệ danh hiệu vô địch không hề dễ dàng. Một bộ khung đội hình được duy trì, cùng những nhân tố triển vọng, một vị thế hoàn toàn khác biệt và một định hướng chơi bóng chắc chắn sẽ có những thay đổi. Sau những kết quả không tốt trước các đối thủ hàng đầu châu lục ở vòng loại World Cup vừa qua, đây sẽ là giải đấu để HLV Park cùng các học trò chứng minh được khả năng, trình độ và bản lĩnh.