Xây xong rồi… để đó
Xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu (nay là xã Minh Châu), được đầu tư xây dựng nhà máy nước sạch với kinh phí hơn 13,4 tỷ đồng từ năm 2015. Theo kế hoạch thì sau một năm thi công, nhà máy sẽ đi vào hoạt động, cấp nước cho gần 1000 hộ dân ở xã này. Ngoài phần kinhh phí được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, mỗi hộ dân đăng ký sử dụng nước sạch phải đóng góp thêm 2 triệu đồng tiền đối ứng.
Không như dự kiến, phải mất 3 năm, đến năm 2018 nhà máy nước mới xây dựng xong. Tưởng nhà máy hoàn thành, bà con sẽ tha hồ sử dụng nước sạch, thế nhưng cho đến nay, nhà máy nước xã Minhh Châu vẫn đang phải “trùm mền”.
Ông Võ Đình Quyền, Chủ tịch UBND xã Minh Châu nói về nguyên nhân khiến nhà máy chưa thể vận hành: Do một số hạng mục đã xuống cấp cần phải sửa chữa, nhưng nhà thầu chây ì. Lại do bỏ không lâu ngày nên kẻ gian đã trộm mất 5 máy bơm. Sự việc hiện đang trong quá trình điều tra nên nhà thầu chưa mua máy thay thế.
Theo tìm hiểu của chúng tôi thì, dự án nhà máy nước này có nhiều điều tiếng trong quá trình xây dựng. Một thành viên tổ giám sát cộng đồng cho hay, trước khi xây dựng nhà máy, xã đã cho khảo sát 4 điểm, nhưng không hiểu sao lại chọn địa điểm này để xây dựng khi nó nằm gần núi đá vôi, và từng là nơi làm kho chứa thuốc bảo vệ thực vật của hợp tác xã ngày trước.
Mặt khác, vị trí này lại là bãi tập kết rác thải của xã. Ông thành viên của tổ giám sát cho biết thêm: “Khi đơn vị thi công đào hồ chứa, chúng tôi thấy có nhiều rác thải lẫn trong đất, nhưng đơn vị thi công vẫn dùng để đắp bờ bao hồ chứa. Chúng tôi đã yêu cầu họ phải chở đi nơi khác để tiêu hủy, dùng lớp đất đảm bảo tiêu chuẩn để đắp, nhưng họ không nghe. Chúng tôi phải đăng lên mạng xã hội để tạo áp lực, họ mới chịu múc đất này đổ đi để thay lớp đất khác vào”.
Cũng theo thành viên giám sát cộng đồng này, hạng mục đáy hồ chứa, theo thiết kế phải dùng đất sét, cát vàng để đầm kỹ, nhưng khi thi công, đơn vị thi công cũng không thực hiện. Năm 2020, xã và nhà thầu thi công họp nghiệm thu, quyết toán công trình để đưa vào vận hành, nhưng người dân yêu cầu phải hoàn thiện các hạng mục đúng thiết kế nên việc nghiệm thu, vận hành đã bị ngừng lại.
Trước những thông tin trên, ông Võ Đình Quyền, Chủ tịch UBND xã Minh Châu, cho biết, xã đã chuyển hồ sơ dự án này cho công an để điều tra.
Cùng cảnh với nhà máy nước Minh Châu, nhà máy nước sạch ở xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, được đầu tư những 26 tỷ đồng, cũng đang “trơ gan cùng tuế nguyệt” kể từ năm 2018.
Dở dang, lãng phí
Nhà máy nước xã Diễn Quảng, huyện Diễn Châu được khởi công từ năm 2012, với mức đầu tư là 20 tỷ đồng. Thế nhưng đã 10 năm trôi qua, nhà máy nước này vẫn đang bỏ hoang.
Giải thích về viêc này, ông Tăng Ngọc Quý, Chủ tịch UBND xã Diễn Quảng, nói: Nhà máy nước được nhà nước hỗ trợ 60% kinh phí, địa phương đối ứng 40%. Hiện tiền vốn nhà nước đã cấp đủ, còn 40% phải huy động từ người dân thì vẫn chưa xong. Theo tính toán, mỗi hộ dân phải đóng khoảng 6 triệu đồng, nhưng do không huy động được nên dự án phải dừng lại và chưa biết khi nào sẽ có tiền để làm tiếp.
Ở huyện Quỳnh Lưu, nhà máy nước sạch xã Quỳnh Lâm cũng khởi công từ năm 2014, kinh phí xây dựng gần 20 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn còn dang dở, mà nguyên nhân theo lãnh đạo xã là…thiếu vốn.
Trong lúc đó, ông Nguyễn Xuân Linh, Trưởng phòng kỹ thuật quản lý cấp nước - Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường Nghệ An, cho biết: Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch đã kết thúc từ năm 2015, thế mà đến nay trên địa bàn tỉnh Nghệ An vẫn còn 8 nhà máy nước sạch chưa hoàn thành.
Theo ông Linh, Trung tâm đã kiến nghị UBND tỉnh tiếp tục cấp vốn hàng năm cho những nhà máy chưa được bố trí vốn đầy đủ, còn những dự án đã cấp đủ vốn mà vẫn chưa hoàn thành, thì lãnh đạo địa phương phải chịu trách nhiệm.
