Các câu trong phần đọc hiểu kiểm tra các kiến thức đọc hiểu văn bản từ nhận biết đến thông hiểu và vận dụng khá nhẹ nhàng như kiến thức các em đã từng được học.

Phần đọc hiểu có câu hỏi nhận biết và thông hiểu, thuận lợi các thí sinh lấy điểm tốt, tính phân loại cao ở câu vận dụng để thí sinh trình bày cách hiểu, cách suy nghĩ về thông điệp của văn bản.

Câu viết đoạn nghị luận xã hội yêu cầu về hình thức không mới nhưng nội dung đặt ra vấn đề trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước có ý nghĩa nhân văn và giáo dục sâu sắc, phù hợp với xu hướng giáo dục nhận thức của tuổi trẻ trong cuộc sống hiện nay.

Phần nghị luận xã hội mang tính giáo dục, khơi gợi tinh thần trách nhiệm của tuổi trẻ trong thời đại mới, tinh thần “ôn cố tri tân”, giáo dục thái độ trân trọng quá khứ truyền thống dân tộc và ý thức trách nhiệm của tuổi trẻ trong thời đại mới. Đề có kế thừa so với hai năm trước, từ trân trọng cuộc sống, sống cống hiến và năm nay là sống có trách nhiệm.

Cách yêu cầu của câu nghị luận xã hội không có gì mới, phù hợp đặc trưng của văn bản đọc hiểu là thơ (nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh). Tuy nhiên, để điểm tối đa, thí sinh phải trả lời được 2 bước: chỉ ra phép so sánh ở đâu trong đoạn thơ và nêu tác dụng. Nhiều thí sinh mất điểm vì bỏ qua bước 1 nêu trên.

Riêng câu nghị luận văn học, khác với nhiều năm trước phân tích, cảm nhận đoạn thơ thì năm nay đề yêu cầu phân tích một đoạn trích trong tác phẩm văn xuôi Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu. Ở câu này, yêu cầu thứ nhất không khó nhưng đòi hỏi thí sinh phải nắm được cốt lõi của đoạn trích là phát hiện vẻ đẹp của nhân vật tôi trong tác phẩm, trên cơ sở đó thí sinh mới phân tích đúng trọng tâm vấn đề. Nếu không, bài làm dễ rơi vào tản mạn, chung chung.

Đề thi văn tương đối nhẹ nhàng, không quá bất ngờ, không thách đố và gây khó khăn cho thí sinh

Yêu cầu thứ hai có tính nâng cao, phân loại thí sinh rõ. Bởi các em phải liên hệ với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Nếu không, bài làm dễ rơi vào tản mạn, chung chung.

Điều này đòi hỏi thí sinh phải nắm thật chắc tác phẩm, hiểu được ý nghĩa triết lý tác giả muốn gửi gắm và có kỹ năng thật tốt mới làm được bài. Đây là điểm nhấn của đề, những học sinh khá giỏi môn văn mới đạt trọn điểm.

Để đạt được yêu cầu này, không phải thí sinh nào cũng làm được vì nó thuộc lượng kiến thức ngoài văn bản, độ tư duy khá cao. Cho nên dự đoán phổ điểm sẽ rơi vào từ 6, 7 nhiều, còn để đạt được điểm trên 8 thì đòi hỏi các em phải có sự đầu tư học khá cao.

Tóm lại, với đề thi môn văn như trên, phù hợp với thực tế việc dạy học ở nhà trường trong bối cảnh ảnh hưởng dịch bệnh; giúp thí sinh dễ dàng đạt được mục đích xét tốt nghiệp, song vẫn đảm bảo tính phân loại thí sinh, giúp các trường có cơ sở xét tuyển sinh vào đại học.