Thành phố Hải Phòng tính đến phương án dừng thực hiện dự án để thay phương án đầu tư mới.

Năm 2003, Hải Phòng có quyết định phê duyệt dự án KĐT nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 giao cho Công ty vật liệu và xây lắp thương mại Hải Phòng (DNNN), nay là Công ty cổ phần Đầu tư và Xây lắp thương mại làm chủ đầu tư. Theo đó, hơn 20 ha đất trên địa bàn các phường Đông Hải, Dư Hàng Kênh (quận Lê Chân) và phường Lạch Tray (quận Ngô Quyền) được thu hồi để phục vụ dự án.

Dự án được phân kỳ đầu tư 3 giai đoạn. Giai đoạn 1, xây dựng tuyến đường trục chính nối đường Lạch Tray (quận Ngô Quyền) với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 (quận Lê Chân) dài hơn 900 m và khu đô thị trên diện tích gần 12,7 ha. Giai đoạn 2, xây dựng Nút giao thông Quán Mau trên diện tích hơn 3,7 ha. Giai đoạn 3, hoàn thiện tuyến đường Lạch Tray nối với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2, đoạn từ Chợ Hàng đến đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 và mở rộng khu đô thị sang hai bên đường với quy mô 4,9 ha, đưa tổng chiều dài toàn tuyến đường nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 lên hơn 1,3 km, góp phần hoàn chỉnh hạ tầng đô thị khu vực này.

Hải Phòng kỳ vọng, dự án phát triển, chỉnh trang đô thị cũ quận Lê Chân thành khu đô thị mới hiện đại, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật đô thị, giải quyết tình trạng ách tắc giao thông giữa hai quận Ngô Quyền, Lê Chân.

Dự án có tổng mức đầu tư 1.372 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách TP sẽ cấp 241 tỷ trong tổng số hơn 338 tỷ đồng để thực hiện giai đoạn 2, hạng mục mở rộng Nút giao thông Quán Mau. Dự án phải hoàn thành trong năm 2014.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, chủ đầu tư dư án mới thực hiện “nhỏ giọt” các hạng mục công trình của dự án. Cụ thể, tuyến đường trục chính nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen- cầu Rào 2 (giai đoạn 1) dài hơn 900 m mới giải phóng mặt bằng, làm được 282 m. Nút giao thông Quán Mau (giai đoạn 2) mới giải phóng mặt bằng được hơn 2,3 ha, đạt gần 60,1% diện tích đất trong quy hoạch để làm một phần tư “đảo” giao thông trên địa phận quận Lê Chân. Giai đoạn 3 của dự án vẫn “án binh bất động”.

Ngoài hạng mục chính, đường nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 được thi công dang dở, chưa đạt 1/5 quy hoạch đề ra, chủ đầu tư chủ yếu thực hiện đầu tư hạ tầng khu đô thị trên diện tích 6,3 ha để thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, thu được hơn 826 tỷ đồng.

Theo xác định từ cơ quan chức năng, ngay từ khi phê duyệt dự án, TP Hải Phòng đã không xác định rõ phương thức đầu tư dẫn đến dự án có quá nhiều vấn đề về xác định nghĩa vụ tài chính giữ chủ đầu tư và chính quyền.

Cụ thể, giai đoạn 1 nguồn vốn thực hiện KĐT và tuyến đường 900 m được TP Hải Phòng xác định là tiền chuyển quyền sử dụng đất của KĐT mới. Tuy nhiên, tại thời điểm quyết định đầu tư, theo tính toán của Hải Phòng, tiền sử dụng đất ở tại KĐT rộng hàng chục ha được xác định khi chưa có cơ sở hạ tầng. Bởi vậy, số tiền chủ đầu tư phải nộp ngân sách rất ít, chỉ hơn 4,3 tỷ đồng trong khi tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án lên đến hơn 751 tỷ đồng.

Theo Sở Kế hoạch & Đầu tư TP Hải Phòng, nếu xác định đây là phần dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách, tới đây Hải Phòng rất có thể phải trả cho chủ đầu tư số tiền chênh lệch giữ tiền sử dụng đất và giá trị đầu tư lên đến vài trăm tỷ đồng.

Bất hợp lý trong cách xác định tính tiền sử đụng đất thể hiện rất rõ, doanh nghiệp mới chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà trong số 6,3 ha đất ở đô thị (khu vực đã được giải phóng mặt bằng) tại khu vực được quy hoạch 12,7 ha đã thu được hơn 825 tỷ đồng.

Để “hợp lý hoá” khoản lợi nhuận trong việc thực hiện hạng mục đầu tư hạ tầng kỹ thuật khu đô thị gắn với phát triển nhà ở thương mại, doanh nghiệp “giải trình” với cơ quan chức năng đã phải chi 611 tỷ để thực hiện dự án. Trong đó, doanh nghiệp chi hơn 156 tỷ đồng để giải phóng mặt bằng; hơn 67 tỷ xây dựng đoạn trục đường nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen- Cầu Rào 2 dài hơn 282 m và hạ tầng khu đô thị. Hơn 386 tỷ đồng còn lại được doanh nghiệp xác định là “chi khác”.

Tương tự, hạng mục Nút giao thông Quán Mau (giai đoạn 2 của dự án) có tổng diện tích quy hoạch hơn 3,7 ha (trong đó có gần 1,1 ha đất kinh doanh dịch vụ và hơn 2,4 ha đất nút giao thông và gần 8,4 nghìn m2 đất ở đô thị) cũng mới giải phóng mặt bằng được 2,3 ha. Hơn 130 hộ dân trên đường Lạch Tray (quận Ngô Quyền), đường Đình Đông (quận Lê Chân) vẫn chưa được giải phóng mặt bằng. Hạng mục Nút giao thông Quán Mau với 5 tuyến đường chạy quanh vòng xuyến bán kính 13,5 m mới thi công đươc hơn 5.000 m2 đường. Giai đoạn 3 của dự án vẫn chưa được “khởi động”.

Theo xác định của cơ quan chức năng, ngoài việc không xác định rõ phương thức đầu tư dự án dẫn đến viêc tính tiền sử dụng đất “có vấn đề”. Việc tách dự án thành hai dự án với các hình thức đầu tư khác nhau, trong đó, đầu tư hạ tầng kỹ thuật gắn với kinh doan nhả ở thương mại theo hình thức tự huy động vốn, đầu tư nút giao thông bằng nguồn vốn ngân sách là không phù hợp quy định Pháp Luật hiện hành.

Hơn nữa, đối với những diện tích còn lại, chưa được giải phòng mặt bằng, việc thu hồi đất để tiếp tục giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án phát triển nhà ở thương mại không thuộc trường hợp quy định của Luật Đất đai. Trong khi đó, phần vốn ngân sách cấp làm hạng mục Nút giao thông Quán Mau nhưng chưa hoàn thành, được xác định là “kém hiệu quả” trong việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư công.

Từ các lập luận trên, cơ quan tham mưu của TP Hải Phòng đề nghị cho dừng thực hiện dự án. Chủ đầu tư cùng các ngành chức năng cần kiểm toán toàn bộ dự án, làm rõ trách nhiệm tài chính của TP, của chủ đầu tư với dự án để đảm bảo quyền lợi của cả TP và doanh nghiệp trong khi thực hiện dự án.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng như Sở Giao thông & Vận tải, Sở Xây dựng sẽ được giao nhiệm vụ nghiên cứu đưa ra phương án hoàn thiện quy hoạch đường nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2, Nút giao thông Quán Mau để hoàn thành quy hoạch kết nối giao thông khu vực, phát huy giá trị đầu tư dự án hạ tầng giao thông đô thị được Hải Phòng phê duyệt gần 20 năm trước.